Trà hoa vàng - Loại trà mệnh danh “vàng" trong giới thực vật

Nhắc đến trà hoa vàng là nhắc đến những bông hoa trà thanh cao với hương thơm tinh tế, một loại trà được sử dụng trong giới quý tộc xưa và giới thượng lưu ngày nay. Trà hoa vàng không chỉ đặc biệt vì sự quý hiếm mà còn bởi giá trị dinh dưỡng và giá trị dược liệu mà loại trà này mang lại. Bài viết này sẽ khám phá sâu hơn lý do trà hoa vàng được mệnh danh là “vàng” trong giới thực vật.

Trà hoa vàng là gì? 

Trà hoa vàng hay còn được mệnh danh “Nữ hoàng của các loại trà", vốn được biết đến là một loại trà quý thường chỉ được dùng cho tầng lớp quý tộc xưa và giới thượng lưu ngày nay. Trà hoa vàng được biết đến nhiều nhất ở dạng hoa sấy nguyên bông giữ nguyên dưỡng chất của hoa trà tươi.

• Tên gọi dược liệu: Trà Hoa Vàng
• Tên gọi khác của trà: Trà rừng, Kim hoa trà, Trà trường thọ
• Tên gọi theo khoa học: Camellia chrysantha
• Thuộc họ: Chè (Theaceae)

Trà hoa vàng được tìm thấy tại Trung Quốc (tây nam tỉnh Quảng Tây). Ở Việt Nam loại trà này được phát hiện tại các tỉnh như  Bắc Giang, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc (Tam Đảo), Ninh Bình, Đà Lạt, Hà Nội (Ba Vì), Đồng Nai. Đây là loại trà có  nhiều giá trị, có thể trồng làm cảnh, lấy hoa và lá làm dược liệu.

Hoa trà vàng là đồ uống cao cấp có tác dụng thanh lọc và phòng chống một số bệnh tật. Hiện nay quá trình nhân giống và bảo tồn kim hoa trà đang được đẩy mạnh để có thể cung cấp nguồn sản phẩm chất lượng đến nhiều khách hàng đam mê trà đạo và quan tâm đến sức khoẻ.

Đặc điểm sinh trưởng đặc biệt của cây trà hoa vàng

Theo nghiên cứu “Đánh giá tình hình sinh trưởng và khả năng tái sinh của trà hoa vàng tại một số tỉnh phí Bắc" do Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam kết hợp với Trường Đại học Lâm nghiệp và Ban dân tộc tỉnh Thái Nguyên, có thể kết luận một số đặc điểm sinh trưởng đặc biệt của cây trà hoa vàng: 

• Trà hoa vàng thích hợp sinh trưởng tại các khu vực đồi núi với độ cao trên 200m so với mực nước biển. Là loài ưu ẩm nên phát triển tốt ở gần các khe suối, nơi có độ ẩm cao. 
• Các cây trà không ưa ánh sáng trực tiếp nên phân bố chủ yếu ở tầng 2 của những tán rừng có độ tàn che khoảng 0,55-0,7. Loài cây này thường đi cùng một số loài Chân chim, Ba bét, Máu chó, Vàng anh, Chẹo, Kháo,...
• Những vùng đất chua hoặc hơi chua sẽ là điều kiện phát triển tốt cho cây trà hoa vàng. Hiện nay các vùng đất phát triển loại cây trà này đều ít mùn, nghèo đạm và lân, kali tương đối khá. 

Trước đây giá trị của trà hoa vàng chưa được nhiều người biết đến nên người dân thường chặt phá làm nương hay bán cho thương lái Trung Quốc nên số lượng vùng còn loài cây này khá ít. Hiện nay đã có nhiều đơn vị thực hiện quá trình tái sinh, gây giống và phát triển lại giống trà quý này. 

Quy trình sấy thăng hoa giữ nguyên dưỡng chất của hoa trà

Có nhiều phương pháp để sấy khô trà như phơi khô, rang khô, sấy nóng, sấy lạnh… Tuy nhiên trà hoa vàng với những sản phẩm giá trị cao như trà hoa vàng, hiện nay Daigan cũng như một số đơn uy tín khác đã ứng dụng công nghệ sấy thăng hoa với những bông hoa trà. 

Sấy thăng hoa còn gọi là sấy đông khô là công nghệ sấy hiện đại nhất, chỉ áp dụng cho sản phẩm giá trị cao. Các giai đoạn sấy thăng hoa các bông hoa trà bao gồm: cấp đông hoa trà ở nhiệt độ -40°C đến -30°C trong 6 đến 8 tiếng; làm lạnh buồng ngưng; hút chân không; giai đoạn sấy khô với 8 mức nâng nhiệt từ -20 đến 20°C trong khoảng 29 tiếng. 

Thành phẩm sau khi sấy thăng hoa là các bông hoa trà ở dạng xốp, giòn. Hình dạng, màu sắc, kích thước và hương vị của các bông hoa được giữ nguyên. Đặc biệt với công nghệ sấy thăng hoa, dưỡng chất trong hoa trà vàng được giữ lại đến 98%, đảm bảo chất lượng và tác dụng không khác các bông hoa trà tươi. 

Lợi ích và giá trị của trà hoa vàng

Tác dụng của trà hoa vàng với sức khoẻ

Tăng cường khả năng miễn dịch: Trong bông hoa trà chứa một số chất dinh dưỡng có thể làm cho máu có tính axit nhẹ. Từ đó nâng cao sức đề kháng, chống lại bệnh tật. 

Đào thải độc tố ra ngoài cơ thể: Do thói quen sinh hoạt và ăn uống nên mọi chất độc trong cơ thể chúng ta đều khó đào thải. Sử dụng trà từ hoa vàng có tác dụng giải độc gan và thận hiệu quả.

Hạ đường huyết: Nếu lượng đường trong máu của bạn đang cao, đây cũng là một loại thực phầm hỗ trợ tuyệt vời.

Hỗ trợ điều trị ung thư: Theo "Camellia International Journal" – tạp chí chuyên nghiên cứu về trà hoa vàng của thế giới, uống trà hoa vàng  mỗi ngày hỗ trợ ức chế sự sinh trưởng các khối u lên đến 33,8%, một tỉ lệ khá cao trong điều trị ung thư hiện nay.

Giảm căng thẳng và mệt mỏi: Không như các loại trà khác, trà hoa vàng không những không gây mất ngủ mà còn giúp bạn ngon giấc hơn. Từ đó giúp tinh thần thoải mái, thư giãn và tập trung.

Tác dụng của trà hoa vàng trong việc làm đẹp 

Chống lão hoá và duy trì tuổi xuân ở phái nữ: Tà hoa vàng rất giàu vitamin B1, vitamin B2, vitamin C có tác dụng chống oxy hóa và hình thành melanin, giúp da chống lại tác hại của ánh nắng mặt trời, thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da. Từ đó ngăn ngừa tình trạng da thô ráp, làm trắng da, làm đẹp da. Đây là một trong những phương pháp chống não hoá và giữ gìn nét thanh xuân cho phái đẹp.

Hỗ trợ giảm cân, giữ dáng: Nước trà có tác dụng làm tăng quá trình trao đổi chất trong cơ thể, đốt cháy mỡ thừa. Do đó đây là một phương pháp giảm cân an toàn cho chị em phái nữ.

Giá trà hoa vàng trên thị trường là bao nhiêu? 

Hiện nay trên thị trường có nhiều thành phẩm trà hoa vàng cũng như xuất xứ khác nhau nên mức giá trà hoa vàng cũng khác nhau. Giá trà hoa vàng tươi dao động từ 1.000.000 đến 1.500.000 đồng/kg. Lá và búp non của trà hoa vàng cũng đang được bán với giá từ 500.000 đến 1.000.000 đồng/kg. Sản phẩm giá trị cao nhất nhưng vẫn được không ít người săn đón đó là trà hoa vàng sấy nguyên bông. Loại trà này có giá lên tới 10.000.000 đến 22.000.000 đồng/kg. Đây có thể là một con số không tưởng nhưng so về mức độ quý hiếm cũng những nhưng lợi ích mà loại trà này mang lại thì vẫn hoàn toàn xứng đáng. 

Hướng dẫn cách sử dụng trà hoa vàng

Cách pha trà hoa vàng rất đơn giản. Mỗi lần pha, lấy 1 - 2 bông to hoặc 2 - 3 bông hoa nhỏ vào cốc. Thêm khoảng 200ml nước sôi với nhiệt độ khoảng 85 - 95 độ C vào. Có thể thêm vài hạt muối để giữ cho cánh hoa có màu đẹp nhất. Nước trà để trong khoảng 2 - 3 phút là đã bắt đầu chuyển màu vàng quý phái, hương thơm nhẹ, 5 phút là có thể thưởng thức luôn. Hương vị trà ban đầu đọng trên đầu lưỡi sẽ hơi đắng nhưng sau đó sẽ có vị ngọt nhẹ khó quên. 

Ngoài cách pha uống trực tiếp, người dùng cũng có thể sử dụng dụng cụ sạch như bạc, sứ, thuỷ tinh để đun hoa trà trên lửa nhỏ, sau đó rót ra cốc để thưởng thức. Ngoài ra, có thể kết hợp hoa trà vàng với một số lá trà khác để tăng độ thơm ngon đồng thời cũng tận dụng tối đa các dưỡng chất quý của trà. 

Có thể uống trà hoa vàng thay nước trong ngày tuy nhiên thời điểm tốt nhất để thởng thức trà là sau khi ăn khoảng 30 phút. Nếu người đang sử dụng thuốc chữa bệnh nên cân nhắc ý kiến của bác sĩ khi sử dụng. Do có một lượng nhỏ kháng sinh nên bà bầu không nên sử dụng các sản phẩm của trà hoa vàng.

Tại Việt Nam có những loại trà hoa vàng nào? 

Trà hoa vàng được phát hiện chủ yếu ở một số tỉnh phía Bắc Việt Nam. Dưới đây là một số địa phương đang phát triển và bảo tồn loại trà quý hiếm này:

Trà hoa vàng Ba Chẽ (Quảng Ninh): Trà hoa vàng Ba Chẽ khá nổi tiếng, từng bị thương lái Trung Quốc săn đón dẫn đến số lượng suy giảm và hiện đang trong quá trình phục hồi và tái sinh.

Trà hoa vàng Tam Đảo: Đây là vườn trà hoa vàng được nhân giống lớn nhất ở nước ta. Trà ở đây sở hữu công nghệ sấy hiện đại, đa dạng thành phẩm từ lá trà đến hoa trà.

Trà hoa vàng Cúc Phương: Trà hoa vàng Cúc phương đang ở trạng thái rừng già và được bảo tồn nghiêm ngặt. Mật độ cây trà tại đây khoảng 210cây/ha. 

Trà hoa vàng Quế Phong (Nghệ An): Với diện tích cây trà mọc tự nhiên trên đất hơn 200ha nên Quế Phong được coi là thủ phủ của trà ha vàng. 

Trà hoa vàng Sơn Động: Đây cũng thuộc Camellia euphlebia như ở Ba Chẽ. Trà mọc trong rừng thứ sinh nghèo, ven khe suối với chiều cao trung bình 1,75m và đường kính gốc trung bình 1,86cm.

Trà hoa vàng Gia Lai: Trà hoa vàng Gia Lai của Daigan được nuôi dưỡng tại nơi có thổ nhưỡng màu mỡ gần núi lửa Chư Đăng Ya, cao 700 - 800m so với mặt nước biển. Khí hậu 4 mùa cùng những tán rừng rộng là môi trường lý tưởng cho những cây trà phát triển. Daigan hướng tới quy trình organic khép kín để đem đến những sản phẩm trà hoa vàng chất lượng nhất. 

Kết luận

Trà hoa vàng không chỉ sở hữu những loại dưỡng chất quý từ thiên nhiên mà còn mang trong mình giá trị văn hoá của đất nước. Giờ đây việc bảo tồn và tái sinh loài trà này là cấp thiết. Thương hiệu Daigan cũng đang góp phần tái sinh và phát triển các loại trà hoa vàng với mong muốn một loại trà giàu lợi ích được nhiều người biết đến và sử dụng trong cuộc sống hàng ngày. Khám phá thêm hành trình đam mê của những người sáng lập Trà Hoa Vàng Gia Lai tại đây.